Egzama, ciltte kızarıklık, kaşıntı, kabarma ve bazen sulanma ile kendini gösteren kronik veya tekrarlayan bir cilt hastalığıdır. Tıp literatüründe en yaygın olarak “atopik dermatit” adıyla bilinir. Egzama, genellikle bağışıklık sistemi ve çevresel faktörlerin etkileşimi sonucu ortaya çıkar ve hem çocuklarda hem de yetişkinlerde görülebilir.

Egzamanın Belirtileri

Egzama, kişiden kişiye farklılık gösterebilir, ancak yaygın belirtiler şunlardır:

• Şiddetli kaşıntı: Egzamanın en temel belirtisidir ve uyku düzenini bozabilir.

• Kızarıklık ve iltihap: Etkilenen bölgelerde cilt kırmızı, bazen kabarık ve hassas hale gelir.

• Kuruluk ve pullanma: Ciltte kuruluk, çatlama ve pul pul dökülme sık görülür.

• Kabarcık ve sulanma: Bazı durumlarda küçük kabarcıklar oluşabilir ve sıvı dolu olabilir.

• Kalınlaşma ve renk değişimi: Uzun süreli egzama cildin kalınlaşmasına ve renk değişimine yol açabilir.

Egzama genellikle dirsek içleri, diz arkaları, boyun, el ve yüz bölgelerinde görülür.

Uyuz Nedir?

Uyuz, Sarcoptes scabiei adlı mikroskobik bir akarın neden olduğu bulaşıcı bir cilt hastalığıdır. Uyuz, cilt altında yumurtlayan akarlardan dolayı şiddetli kaşıntı ve döküntü ile kendini gösterir. Uyuz bulaşıcı bir hastalıktır ve temas yoluyla kolayca yayılabilir.

Uyuzun Belirtileri

• Yoğun kaşıntı: Özellikle gece kaşıntısı artar.

• Döküntü ve kabarcıklar: Tırnakla kazındığında küçük kırmızı kabarcıklar ortaya çıkar.

• Tünel görünümü: Akarlara bağlı olarak ciltte ince, kıvrımlı tünel izleri oluşabilir.

• Bulaşıcılık: Uyuz, temas veya enfekte giysi, çarşaf, havlu aracılığıyla başkalarına geçebilir.

Uyuz genellikle parmak araları, bilek içleri, bel, genital bölge ve ayak bileklerinde görülür.

Egzama ve Uyuz Arasındaki Farklar

Her iki durum da kaşıntı ile kendini gösterse de, altında yatan nedenler ve tedavi yöntemleri farklıdır:

Egzama Neden Olur?

Egzamanın kesin nedeni bilinmemekle birlikte, bazı faktörler tetikleyici olabilir:

• Genetik yatkınlık: Ailede atopik hastalık öyküsü varsa risk artar.

• Cilt bariyer bozukluğu: Cilt nemini kaybeder ve tahrişe daha açık hale gelir.

• Alerjenler ve irritanlar: Toz, polen, deterjan, sabun, kozmetik ürünler egzama ataklarını tetikleyebilir.

• Stres: Psikolojik stres cilt üzerinde olumsuz etkiler yapabilir.

• İklim ve hava koşulları: Aşırı sıcak veya kuru hava cildi kurutarak kaşıntıyı artırabilir.

Egzama Tedavisi

Egzama tedavisinde amaç, kaşıntıyı azaltmak, cilt bariyerini güçlendirmek ve atakları önlemektir:

1. Nemlendirme: Günlük olarak cildi nemlendirmek kaşıntıyı azaltır ve cilt bariyerini korur.

2. Kortizonlu kremler: Şiddetli iltihap ve kaşıntı durumunda kullanılır. Doktor önerisi ile uygulanmalıdır.

3. Antihistaminikler: Kaşıntıyı azaltmak için kullanılabilir.

4. Ilımlı duş ve uygun temizlik: Sert sabunlar yerine cildi kurutmayan temizleyiciler tercih edilmelidir.

5. Tetikleyicilerden kaçınma: Alerjenler, irritanlar ve stres yönetimi önemlidir.

Uyuz Tedavisi

Uyuz tedavisinde temel hedef akarları yok etmektir:

1. Akar öldürücü kremler: Permethrin veya benzeri ilaçlar uygulanır.

2. Giysi ve çarşaf temizliği: Tüm giysiler ve çarşaflar yüksek sıcaklıkta yıkanmalıdır.

3. Evde temizlik: Akarların yayılmasını önlemek için temizlik yapılmalıdır.

4. Aile üyelerinin tedavisi: Uyuz bulaşıcı olduğu için tüm yakın temaslı kişiler tedavi edilmelidir.

Egzama ve uyuz, kaşıntı ile kendini gösteren ancak farklı nedenlere sahip iki cilt hastalığıdır. Egzama bağışıklık sistemi ve çevresel faktörlerle ilişkiliyken, uyuz bulaşıcı bir parazit hastalığıdır. Her iki durumun tedavisi ve yönetimi farklıdır, bu nedenle doğru teşhis için dermatoloğa başvurmak çok önemlidir. Egzama genellikle kronik ve tekrarlayıcıdır, bu yüzden yaşam tarzı ve cilt bakımına dikkat etmek gerekir. Uyuz ise erken tedavi edilmezse aile bireylerine ve çevreye bulaşabilir. Kaşıntı, kızarıklık veya tırnak altı değişiklikleri gibi belirtiler fark edildiğinde vakit kaybetmeden profesyonel yardım almak en güvenli yaklaşımdır.