Koronavirüsün bulaşmasını önlemek için ağır bir formda sürdürülen çalışmalar, aşının şahsî sıhhatin ötesinde toplumlar için ne kadar büyük bir değere sahip olduğunu bir kere daha ortaya koydu. Koronavirüs enfeksiyonu aylardır başka hastalıkların önüne geçmiş üzere görünse de bilhassa hepatit, kızamık ya da su çiçeği üzere aşı ile önlenebilir hastalıklar yayılmaya devam ediyor. Bu nedenle bebeklerin ve çocukların aşılarının tertipli olarak yaptırılması gerekiyor.

Çocukluk çağı aşılarının ihmale gelmeyeceğini vurgulayan Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Demet Matben, tüberkülozdan ölen, çocuk felcinden sakat kalan, kızamık salgınıyla beyin hasarı kalan çocukları günümüzde görmüyorsak, bunun yapılan aşılamalar sayesinde olduğunu lisana getirdi. Aşılamanın bilhassa pandemi sonrası toplum sıhhati açısından çok kıymetli olduğunun altını çizen Dr. Matben, Sıhhat Bakanlığı’nın aşı programıyla bir arada bu kapsam dışında olan özel aşılardan bahsederek ebeveynlere kıymetli teklif ve ikazlarda bulundu.

Çocukluk çağı aşıları

Beşli karma aşı

Her biri birbirinden tehlikeli olan difteri, tetanos, boğmaca, çocuk felci ve menenjit hastalıklarından korunmak için “beşli karma” halinde uygulanan aşı, 2, 4, 6 ve 18. aylarda yapılıyor, akabinde 4 ve 9. yaşlarda da tekrar edilmesi gerekiyor. Bu aşı çocukları menenjitten de koruyor. Fakat Beşli Karma (DaBT-İPA- Hib) aşıların koruyuculuğu en az üç dozu yaptırdıktan sonra başlıyor. Bu nedenle ne kadar erken yapılırsa müdafaa o kadar erken periyotta başlıyor. İkinci aydan itibaren bu aşıların yapılması gerekiyor.

Hepatit B aşısı

Karaciğer iltihabı manasına gelen ve çeşitli tipleri bulunan hepatit, en yaygın bulaşıcı hastalıklar ortasında. Türkiye’de epey yaygın olan Hepatit B hastalığı, ilerleyen periyotta kronik hepatite ve siroza neden olabiliyor. Hepatit B virüsü, bu virüsü taşıyan anneden, kan ve kan eserlerinin nakli, cinsel bağlantı, küçük kesikler, kulak delinmesi, dövme, diş tedavisi, manikür ve pedikür süreçleri nedeniyle bulaşabiliyor. Yol açtığı sıkıntılardan korunmak için bebek doğar doğmaz yapılan Hepatit B aşısı, birinci ve altınca aylarda tekrarlanarak üç doz halinde uygulanıyor.

Pnömokok aşısı

Zatürre olarak geçen pnömokok aşısı, sinüzit ve zatürreden orta kulak iltihabına ve pnömokok menenjite kadar geniş bir koruyuculuğa sahip. Koronavirüsün teneffüs yollarına tesiri nedeniyle bu aşının değeri salgın periyodunda daha da arttı. Pnömokok aşısı bebeğin 2, 4 ve 12. aylarında uygulanır.

Verem aşısı

Verem geride kalan bir hastalık üzere görünse de ülkemizde hala yaygın bir sıhhat sorunu sayılıyor. Bu nedenle BCG olarak bilinen verem aşısının uygulanması Türkiye açısından büyük değer taşıyor. 2. aydan itibaren uygulanan aşı sol omuza yapılıyor. Aşının yapıldığı yerde bir yara izi oluyor. Fakat yara izi olmaması aşının tutmadığı manasına da gelmiyor. Verem aşısı olduysa çocuğunuz verem mikrobuna karşı bağışıklık kazanmış oluyor.

Kızamık, kızamıkçık, kabakulak üçlüsü

Toplum sıhhatini yakından ilgilendiren kızamık, kızamıkçık ve kabakulak hastalıklarına karşı muhafaza sağlayan “üçlü aşı” bir yaşında yapılıyor, ağır yan tesir yapmıyor. Bir hafta, on gün sonra hafif ateş ve döküntü gelişebiliyor lakin bu belirtiler 3-5 günde geçiyor. Son 3-4 yıldan bu yana Avrupa’dan başlayan bir kızamık salgını var. Türkiye’de orta sıra 9. ay ile 11. ay ortasındaki bebeklerde ekstra doz kızamık aşısı uygulanıyor ve aşı kampanyaları düzenlenebiliyor.

Su çiçeği aşısı

Döküntü yapan ve bulaşıcılığı çok yüksek bir hastalık olan su çiçeğinden korunmak için yapılan aşı da kızamık, kızamıkçık ve kabakulak aşılarıyla bir arada 12. ayda uygulanıyor.

Hepatit A aşısı

Türkiye’de çok sık görülen bulaşıcı hastalık olan Hepatit A, ellerden su ve yiyeceklerden bulaşıyor, karaciğeri etkiliyor. Çocukluk çağında 18 ve 24. ayda iki doz formunda uygulanan aşı ise bu yaygın hastalıktan koruyor ve rastgele bir yan tesiri bulunmuyor.

Rotavirüsle ve menenjitle gayret eden aşılar

Sıhhat Bakanlığı’nın aşı takviminde yer almamasına rağmen çocuk sıhhati açısından gerekli olan öbür aşılar da bulunuyor. Bunlardan rotavirüs ve meningokok aşıları öne çıkıyor. Rotavirüs, çocukluk çağında çok sık görülen mikrobik olmayan ishal ile ortaya çıkar. Çocukların yüzde 90’ı ishal, kusma, ateş şikayetiyle hastaneye gelir. Genel sıhhat durumu bozukluğuna yol açabilen bu virüs, hayati riske de neden olabilir. Ağızdan alınan rotavirüs aşısının iki ya da üç doz uygulanan çeşitleri bulunuyor. Birinci uygulama ekseriyetle 2 ya da 3. ayda yapılıyor.

Erken çocukluk çağından itibaren görülen bir menenjit çeşidi olan meningokok, 24 saat içerisinde damar sistemini etkileyip kanama, pıhtılaşma bozukluğu ve çoklu organ yetmezliği ile hayatı tehdit eden büyük bir sıhhat sorunu haline gelebiliyor. İki tipi bulunan aşı en erken 3. ayda uygulanıyor. Tesiri aşılamadan altı hafta sonra başladığı için erken uygulama değerli. Bir yaşın altındaki çocuklar daha yüksek risk taşıdığı için aşılama mümkün olduğunca erken başlamalı. Lakin ilerleyen yaşlarda da yapılabilir. Doz sayısı yaşa nazaran değişiyor.