Tırnak yeme alışkanlığının bilhassa çocuklarda çok sık görülen bir davranış olduğunu söyleyen Klinik Psikolog Aylin İpek Timur, “Baskıcı aile ortamında büyüyen şahıslarda, bu tip davranışlar daha fazla görülüyor. Şiddet, yetersiz ilgi ve sevgi ortamı, ihmal ve istismar çocuklarda anksiyete, depresyon ve davranış bozukluklarının gelişmesine sebep oluyor. Çocuklar için tırnak yeme davranışı ruhsal etkilenmenin bir tabiri olarak görülebilir” dedi.

Aile içi aksilikler, dışlanma, akran zorbalığı, imtihan gerilimi üzere toplumsal etmenlerinin bu tip ruhsal belirtilere neden olacağını belirten Timur, hangi faktörlerin tırnak yeme davranışına yol açtığını bilmek aileler için nedenleri bulma ve düzeltebilmede yardımcı olabileceğini söyledi.

Çocuk, ergen ve yetişkinlerde, ekseriyetle farkında olmadan içten gelen bir dürtü ile tırnak yeme davranışının yapıldığını belirten Timur, “Bunun sonucunda tırnakların kanaması, ellerde sızlama, berbat görünüme yol açtığı için kişi makûs hissedip, pişmanlık ya da suçluluk hisleri hissetse de tekrar duygusal olarak zorlandığı bir anda birebir davranışı göstermektedir. Bu bazen kurtulması sıkıntı görünen bir kısır döngüye benzemektedir” diye konuştu.

En büyük etken baskıcı aile yapısı

Otoriter, baskıcı aile ortamında bu tip davranışların daha fazla görüldüğünü aktaran Klinik Psk. İpek Timur, “Aile içi bağlantı problemleri, şiddet, yetersiz ilgi ve sevgi ortamı, çocuğun daima azarlanması, ihmal, istismar, çocuğun itimat verici bir ortamda bulunmaması, ebeveynlerde boşanma üzere nedenlerle çocukta dert, sorun, öfke davranışları ağır olarak yaşanır. Bunun sonucunda çocuklarda anksiyete, depresyon ve davranış bozukluklarının gelişmesine sebep olur. Depresyon belirtilerini yetişkinlerden farklı biçimde gösteren çocuklar için tırnak yeme davranışı ruhsal etkilenmenin bir tabiri olarak görülebilir. Örneğin; oluşan özgüven sorunu ve tasa karşısında çocuk tırnak yeme davranışı ile kendini rahatlatmanın bir yolunu bulmuş olabilir. Bunu bebeklikte parmak emerek kendini avutan bir bebeğin davranışının devamı olarak da düşünebilirsiniz. Buna ek olarak bahsi geçen durumların hiçbiri olmadan da yalnızca meskende tırnak yeme davranışı olan bir modelin bulunması da çocuklarda tırnak yeme davranışının bir sebebi olabilmektedir” tabirlerini kullandı.

3 – 4 yaş çocuklarında tırnak yeme davranışı karışında ebeveynlerin kaygılandıkları ancak en tesirli müdahalenin ‘hiçbir şey yapmamak’ olduğunu söyleyen Timur, “Evet kulağa garip gelmekte ve ‘Nasıl yani bırakalım da yemeye devam mı etsin? Alışkanlık haline mi gelsin?’ niyetini uyandırabilecek bir uygulama üzere gözükebilse de bu yaş kümesi çocuklarında uyarmak, yaptığı davranışı ona fark ettirmek, yapmamasını söylemek davranışın daha sık yapılmasına neden olmakta ve beraberinde telaş ve suçluluk hissini getirmektedir. Bu yaş kümesinde ebeveynler aile içinde yolunda gitmeyen durumları belirleyerek neden olmuş olabilecek faktörleri düzeltmeye yönelmelidirler ve çocuklarına dolaylı yoldan yardım etmelilerdir. Daha büyük yaş kümesi çocuklarda ve ergenlerde ise artık tırnak yeme davranışı ve sonuçlarının daha farkında bir gelişim düzeyinde olan çocuklarla ve ergenlerle hem davranışsal hem bilişsel müdahaleler ile yardım edilebilmektedir” dedi.

Tırnak yeme alışkanlığını bırakmanın yolları

Klinik Psk. İpek Timur çocuklarda ve ergenlerde tırnak yeme davranışını bırakmalarına yardım etmek için yapılabilecekleri şöyle sıraladı:

– Ailelerin çocuğun davranışı yüzünden ‘hala bebek üzere tırnak yiyorsun’, ‘ellerin ne kadar berbat gözüküyor’ üzere incitici cümlelerle onları damgalamamaları, utanç ve suçluluğa yol açmamaları, bunu istemsiz ve farkında olmadan yapıyor olduklarını unutmamalarıdır. Bu davranışı bir ‘durum’ olarak ele alıp, olumsuz sonuçların ne olduğu, çocuk ile ömürde zorlandığı alanların ne olduğu, hangi olumsuz hisleri ağır yaşadığı konuşulmalı, konut ve okul ortamında kendisini zorlayan faktörlerin ne olduğu belirlenmeli ve bu tesirlerin ortadan kaldırılmasında birlikte hareket edilmelidir.

– Çocuğun tırnak yiyerek aslında ruhsal olarak zorlandığını gösterdiği akıldan çıkarılmamalıdır. Devamında okul ve başka etrafında düzenlemeler yapıp kendisine bu bahiste ihtarlar yapılmaması, utandırılmaması lazım.

– Tırnak yeme isteği geldiğinde dikkatini öbür tarafa çevirme, bu isteği sonraya erteleme, isteği denetim edebildiğini görmesini sağlanmalıdır.

– Güzellik Ajansırinin haftalık olarak fotoğrafını çekip gelişimi ve görünümdeki düzelmeyi görmesini sağlanmalı ve kutlanmalıdır.

– Tırnakları kısa tutma, el bakımını öğretme, tırnakları kremleyerek daima yumuşak kalmalarını sağlama kız çocuklarında kolay manikür uygulamalarına yönelik araçlar alınmalıdır.

– Tırnak yediğini fark etmeyen çocuklarda aile bireyleri ve öğretmen ortasında hatırlatıcı bir ipucu belirleme ve tırnak yediğinde onun fark etmesine yardım edilmelidir.

– Tırnak yemenin yalnızca bir davranışsal alışkanlık olduğu ve değişebileceği vurgusu yapılmalıdır.

– Temelde çocuğun özgüven ve ruhsal düzgün oluşu desteklenmelidir.

– Okul öncesi eğitim çocuğa itimat ve kabul ortamını sağlamanın yanı sıra bu davranışın pekişmemesi için öğretmenin kendi tavrı ve sınıf içi çocuklar ortası etkileşimlerin niteliği konusunda düzgün birer gözlemci olmaları, sağlıklı ortamın oluşumu ve sürmesine dikkat etmeleri kıymetlidir.

– Ahenk ve davranış sıkıntıları ile ilgili aile eğitimleri düzenlenmesi, ailelerin bu mevzuda farkındalıklarının artırılması ve onlara dayanak verilmesi değer kazanmaktadır.